U większości dzieci autystycznych korzystne okazuje się zastosowanie diety bezglutenowej, bezmlecznej i bezcukrowej. Większość dzieci Autystycznych ma problemy z chorymi jelitami, z tzw. zespołem cieknącego jelita, inaczej nazywanym nieszczelnym jelitem, dziurawym. Dysbioza jelit w głównej mierze spowodowana jest przez drożdżycę układu pokarmowego. Głównym winowajcą zwykle jest Candida albicans (lub inne, jest ok. 100 różnych rodzajów Candida). Jest to grzyb, który stanowi naturalną florę fizjologiczną, występującą w organizmie każdego człowieka. Niebezpieczny jest jego niekontrolowany przez organizm rozrost. Jednym z powodów rozrostu grzyba jest osłabiony system odpornościowy człowieka. Drugim częstszym powodem rozrostu candidy jest stosowanie przewlekłej antybiotykoterapii. Antybiotyki zabijają korzystne dla jelita bakterie, kontrolujące rozrost niekorzystnych dla człowieka drożdżaków. Przed zastosowaniem diety zasadnym byłoby przeprowadzić dziecku badania na peptydy w moczu, inaczej zwane opiaty. Chodzi tu o związki niekompletnie strawionych cząsteczek białek, jakie znajdują się w glutenie, tzw. glutenomorfiny, które poprzez nieszczelne jelito dostają się do krwiobiegu. Podobne związki tworzą się również z kazeiny, która rozkłada się w żołądku na kazomorfiny. Oba te związki poprzez nieszczelne jelito trafiają do krwiobiegu, a w następnej kolejności do układu nerwowego, a także do mózgu. Peptydy, które pochodzą z kazeiny lub glutenu swoją strukturą chemiczną przypominają opioidy, takie jak morfina. Gdy docierają one do mózgu dają efekt podobny, jak po zażyciu narkotyku. Stąd bierze się okrojony jadłospis oraz przywiązanie do określonych potraw typu chleb, serek homogenizowany, ciastka, pizza. Produkty te działają jak narkotyk i dają podobne objawy jak u osób uzależnionych od morfiny, czyli mogą to być: niewrażliwość na ból, nagłe zmiany nastroju, śmiechawki, izolowanie się, autostymulacje, autoagresja
Często pojawiają się zmiany w zmysłach:
- słuchu (nadwrażliwość lub niedowrażliwość słuchowa, zatykanie uszu lub, wręcz odwrotnie, pokrzykiwania, zachowywanie się bardzo głośno, pukanie przedmiotami, włączanie głośnych zabawek do znudzenia),
- węchu (dziecko obwąchuje różne przedmioty lub je liże, a czasem nawet osoby),
- smaku (jedzą wybrane produkty, wkładają przedmioty lub ręce do buzi),
- dotyku (może to być niedowrażliwość lub nadwrażliwość dotykowa, przy nadwrażliwości dotykowej dzieci często się rozbierają z ubrań, zdejmują skarpetki, czy nawet buty, nie chcą być przytulane, dotykane. Przy niedowrażliwości, wręcz odwrotnie, potrafią okaleczać się, wyrywać sobie włosy, przytrzaskiwać ręce drzwiami),
-wzroku (czasem dzieci widzą słabiej, dlatego częstym zjawiskiem jest stanie z głową w telewizorze lub obsesyjnie wpatrują się w światła, inne dzieci widzą zbyt ostro i wtedy mrużą oczy lub chowają się pod stół, do szafy).
Wszystkie te zachowania związane są z chorymi jelitami i często krążącymi po organizmie opiatami.
Dzieci autystyczne, którym szkodzi gluten i kazeina mają podniesiony poziom peptydów opatowych w moczu. Badanie to nie jest możliwe do wykonania w naszym kraju. Aby badanie było wiarygodne, należy przeprowadzić je do ok. 6 miesięcy od zastosowania diety. Zasadnym jednak byłoby przed wprowadzeniem diety bezglutenowej wykonać to badanie.
W pewna liczbie dzieci są wrażliwe na gluten i na kazeinę. Jednak są dzieci, które mogą jeść gluten, a kazeiny nie, lub odwrotnie. Jest również grupa dzieci, która bardzo źle reaguje na cukier. Kolejnym badaniem, które dobrze jest wykonać, to panel alergiczny. Duży procent dzieci Autystycznych ma alergie pokarmowe i to na różne produkty. Każde dziecko inaczej reaguje i należy mieć na uwadze, że produkty wypisane tutaj są pewnego rodzaju podpowiedzią. (Jeśli dziecko ma uczulenie na jajka, a u nas na liście jest to produkt bezpieczny, to oczywiście naszemu dziecku go nie podajemy.)
Jeśli zdecydujemy się wprowadzić dietę, dobrze byłoby skorzystać z porady dietetyka. Pamiętajmy, że dzieci autystyczne zwykle mają już okrojony jadłospis, do tego nie wchłaniają dobrze mikroelementów i witamin, a w odpowiedniej ilości składniki odżywcze potrzebne są do prawidłowej pracy organizmu. Jeśli wycofujemy jakąś grupę produktów, musimy coś zaoferować w zamian.
DIETA BEZGLUTENOWA
Gluten znajduje się w: pszenicy, jęczmieniu, owsie, życie, orkiszu, kamutcie – najstarsza odmiana pszenicy o dużych ziarnach, wykorzystywana podobnie jak popularne odmiany pszenicy np. do wyrobu pieczywa, bulgurze, durumie - inaczej pszenicy twardej charakteryzującej się twardym i szklistym ziarnem, semolinaie – to produkt w postaci mąki lub kaszki, powstający z przemiału z pszenicy durum, seitanie – (białko pszeniczne), kuskusie, wszelkich płatkach pełnoziarnistych, a także w musli.
Pamiętajmy również by nie używać produktów, mających w składzie gluten, a nie zawsze o tym pamiętamy. Czytajmy dokładnie skład produktu.
Produkty zakazane:
Bułka tarta
Pieczywo zwykłe i razowe, bułki pszenne
Makaron
Czekolada
Wszelkie słodycze
Kawa zbożowa
Zakwas mąki zawierającej gluten
Proszek do pieczenia
Cukier waniliowy
Budyń i kisiel
Wszelkie wędliny mielonki, parówki pasztety i konserwy
Suszone owoce (mąka używana jest do posypywania, by zwiększyć wagę produktu)
Również w produktach mlecznych, jogurtach itp.
Nie zaprawiajmy zupy czy sosu mąką
Napoje z błonnikiem
Herbaty aromatyzowane
Opłatek wigilijny i komunijny
Kasza manna
Ketchup, majonez, musztarda i wszelkie sosy podobne
Zupy w proszku
Kasze (wszelkie glutenowe)
Piwo i wódka
Drożdże
Pizza
Spaghetti, kluski, pierogi
Wszelkie ciastka, paluszki, wafelki
Produkty dozwolone w diecie bezglutenowej:
Ryż najlepiej ciemny
Gryka
Kukurydza
Ziemniaki w każdej postaci, frytki, ziemniaki pieczone, bez panierki
Zupy i chleby przygotowane na bazie mąki ziemniaczanej lub innej bezglutenowej
Maniok
Tapioka
Amarantus (szkarłat)
Mięso (królik, kurczak – najlepiej z upraw ekologicznych)
Oleje roślinne
Warzywa
Owoce
Chleb świętojański
Sorgo
Sezam
Kokos
Słonecznik
Quinoma
Guma guar
Orzechy
Jajka
Naturalne przyprawy
Kasza kukurydziana, jaglana i gryczana
Mąka gryczana, ziemniaczana, ryżowa, gryczana, tapiokowa, z amarantusa, kukurydziana
Skrobia kukurydziana i ziemniaczana
Pieczywo bezglutenowe i ciasta bezglutenowe
Korab
Ocet
Drożdże bezglutenowe (na temat drożdży zdania są podzielone – jedni twierdzą, że są zupełnie niegroźne i nie mają żadnego wpływu na rozwój Candidy, inni mówią, że zamrożone obumierają i są niegroźne a jeszcze inni mówią, że z drożdży należy zrezygnować. Trzeba na swoim dziecku sprawdzić. Bardzo szkodliwe dla zdrowia naszych dzieci są również wszelkie konserwanty i polepszacze smaku, więc należy wnikliwie sprawdzać opakowania kupowanych przez nas produktów. Wszelkie przyprawy typu „Vegeta”, czy „Kucharek” lepiej zastąpić suszonymi warzywami, które są już dostępne w sklepach ze zdrową żywnością.
DIETA BEZMLECZNA
Zakazane produkty:
Mleko i jego przetwory: kefiry, jogurty naturalne, wszystkie serki i sery białe oraz żółte, śmietany, mleczka do kawy, budynie, masło oraz wszelkie przetwory, które w składzie zawierają białko mleka
Produkty dozwolone:
Mleka :
– ryżowe
– kokosowe
– migdałowe (jeśli dziecko nie ma uczulenia na migdały)
– mleko ziemniaczane (przy grzybicy jednak nie jest zalecane)
– mleko jaglane
– mleko z soczewicy
– mleko kozie i jego przetwory (jogurty, ale trzeba sprawdzić czy nie szkodzą dziecku lub go nie uczulają)
– wszelkie mleka dla alergików typu: Bebilon pepti, Nutramigen, Isomil
– mleko sojowe i jego przetwory (jednak nie zaleca się, ponieważ również często uczulają. Tu również zdania są podzielone, ale większa część dzieci soi spożywać nie może)
Olej kokosowy, który zastępuje masło
Margaryny bezmleczne typu: Flora, Flora light, Benecol
Olej ryżowy
Ocet bezglutenowy np. ryżowy.
DIETA BEZCUKROWA
Jest niewielka grupa dzieci autystycznych, które bardzo źle reagują na cukier. Czasem już po kilkunastu minutach stają się bardzo pobudzone nie mogą usiedzieć w miejscu, ani się skoncentrować. Cukier wpływa również na rozrastanie się Candidy w organizmie. Dlatego należy unikać cukru i produktów słodzonych. Bezpiecznym zamiennikiem cukru jest Ksylitol. Jest to naturalny słodzik z kory brzozy, którego smak i wygląd bardzo przypomina cukier. Ksylitol jest inaczej przetwarzany przez organizm niż cukier i nie fermentuje w jelitach, ponadto ma o wiele mniej kalorii niż zwykły cukier. Dodatkowym jego atutem jest to, że ma działanie antybakteryjne i przeciwgrzybiczne oraz zwiększa przyswajanie wapnia i wzmacnia mineralizację szkliwa zębowego. Kolejnym zamiennikiem cukru może być Stevia. Jest to roślina rosnąca w Paragwaju. Do słodzenia używane są sproszkowane liście tej rośliny. Jej spożywanie, podobnie jak ksylitolu, nie podnosi poziomu glukozy we krwi, więc z powodzeniem mogą ją stosować również chorzy na cukrzycę. Ma ona jednak specyficzny aromat i może nie każdemu on odpowiadać. Kolejnym zamiennikiem może być jeszcze inulina naturalny probiotyk (jest pożywką dla pożytecznych bakterii jelitowych), która jest błonnikiem pokarmowym a ponadto ma słodkawy smak. Dobrze zagęszcza sosy oraz zupy. Dobrze komponuje się jako dodatek do ciasta, budyniu, kisielu, czy galaretki.
W diecie bezcukrowej należy zrezygnować z wszelakich słodzików typu:
Aspartam
Maltodekstryna
Sacharoza
Glukoza
Fruktoza itp.